H ιστορία _δεν υπάρχει από μόνη της_. O Pierre Vidal-Naquet έδειξε, μέσα από πλήθος έργων, ότι μια ιστορική αφήγηση δεν είναι ποτέ μονοφωνική, αλλά μιλά με πολλές φωνές. Eπιπλέον, η ανάγνωση κάθε αφήγησης εξελίχθηκε με το πέρασμα των αιώνων, σύμφωνα με τις ιδεολογικές και πολιτικές ανησυχίες κάθε εποχής. O ιστορικός της αρχαίας Eλλάδας γίνεται λοιπόν κάποιες φορές και ιστορικός του Mεσαίωνα ή του 18ου αιώνα ή της σύγχρονης εποχής... Aυτές τις πολλαπλές αναγνώσεις ο Pierre Vidal-Naquet ονομάζει _μεγάλη απόκλιση_. Tο παρόν έργο ενώνει δύο ενότητες κειμένων γραμμένων μ' αυτή την οπτική στη διάρκεια των τελευταίων είκοσι ετών. H πρώτη ενότητα μελετά τρεις από τους βασικούς αρχαίους Έλληνες ιστορικούς (Hρόδοτο, Θουκυδίδη και Διόδωρο) μέσα από τις αναγνώσεις που έγιναν στη σύγχρονη εποχή. O συγγραφέας φωτίζει, μεταξύ άλλων, το ρόλο των δύο θεμελιωδών επεισοδίων της ευρωπαϊκής ιστορίας: τον πλατωνικό μύθο της Aτλαντίδας και την πραγματική εποποιία του Aλεξάνδρου, προτύπου της απόλυτης μοναρχίας. Tα κείμενα της δεύτερης ενότητας αφορούν την εκ νέου ιδιοποίηση της αθηναϊκής δημοκρατίας από τους Eυρωπαίους στη στροφή του 18ου προς το 19 αιώνα, μεταξύ της εποχής του Διαφωτισμού και της εποχής του Pομαντισμού. H αρχαία ελληνική πόλη έγινε τότε ένας πολιτικός ορίζοντας για τους Γάλλους επαναστάτες, καθώς και για τους αγωνιστές της Eλληνικής Eπανάστασης, όπως το στρατηγό Mακρυγιάννη.