H Xαρούμενη επιστήμη αποτελείται, από πέντε βιβλία, μαζί με έναν πρόλογο για τη δεύτερη έκδοση, ένα "πρελούδιο σε γερμανικές ρίμες" με τον τίτλο "Aστείο, πανουργία και εκδίκηση" και ένα παράρτημα ποιημάτων με τον τίτλο "Tραγούδια του πρίγκιπα Έκνομου". Στο βιβλίο αυτό θίγονται τα βασικά θέματα του προβληματισμού του Nίτσε: ο σκοπός της ύπαρξης και τι είναι "ευγενές" και τι "κοινό" εν όψει των "απόλυτων καθηκόντων"· η "διανοητική συνείδηση" και η συνείδηση γενικά· τα αισθήματα της "δύναμης", της "αρχαίας περηφάνιας", της διάκρισης· πάθη όπως η γενναιοδωρία, η ευγένεια και ο πόνος· επίσης, η πραγματικότητα της δημιουργίας των καλλιτεχνών, η ηθική και η αισθητική, οι γυναίκες και η σχέση τους με την αγνεία και τη μητρότητα· η γνώση, με την καταγωγή της και την τεράστια περιοχή της, η πίστη, η ευτυχία, η αυτοκυριαρχία, η "σοφία μέσα στον πόνο" και το "μεγαλείο"· και τέλος, η καταγωγή γενικά: η καταγωγή της λογικής, των σοφών, των θρησκειών, ακόμη και της ίδιας της έννοιας της γνώσης.