Όλα τα τραγούδια τού Nίκου Γκάτσου: τα πρωτότυπα, αλλά και τα δάνεια, όπως είναι τα πέντε από τον Mατωμένο Γάμο του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα. Όλα τα τραγούδια τού Nίκου Γκάτσου: τα πρωτογενή, αλλά και τα οριοθετημένα από τις ανάγκες κάποιας κινηματογραφικής ταινίας ή θεατρικής παράστασης. Όλοι οι στίχοι, αυτοί πού ευτύχησαν να τραγουδηθούν αλλά κι εκείνοι πού παρέμειναν στο συρτάρι και πού μοιάζουν με παραλλαγές στο ίδιο θέμα ή στο ίδιο μέτρο, υπόλοιπα συνεργασιών πού δεν ευδοκίμησαν, μα και απόπειρες για μια γραφή πιο λαϊκή. Δεν θα καταπιαστώ με την αξιολόγησή τους. Oύτ' έχω αυτή την Iκανότητα ούτε είμαι τόσο αναιδής. Ήταν υποχρέωσή μου, αφού ό Γκάτσος δεν κρατούσε συστηματικό αρχείο, να συγκεντρώσω τον θησαυρό, να διασταυρώσω πληροφορίες και, όπου έκρινα αναγκαίο, να παραθέσω στοιχεία πού γνωρίζω χάρη στην επί πολλά έτη κοινή μας ζωή. Aυτο δεν σημαίνει πώς ό αναγνώστης θα συναντήσει πέλαγα και ποταμούς από σχόλια και αναλύσεις. Ό λόγος τού Γκάτσου, θαυμαστός για την οικονομία και την ευγένειά του, επιβάλλει την ίδια οικονομία σ' αυτόν πού θα τον προσεγγίσει και εμπνέει την ανάλογη ευγένεια σ' εκείνον πού θα θελήσει να τον κρίνει δίκαια. Ό κριτικός αναγνώστης θα πρέπει να κατανοήσει πώς ό στιχουργός Nίκος Γκάτσος ουδέποτε επωφελήθηκε από τούς ευνοϊκούς όρους των συμβολαίων αποκλειστικότητας πού υπέγραφε -αφού δεν τούς είχε αντιληφθεί- ούτε εκμεταλλεύτηκε το συνεχώς αυξανόμενο κύρος του, ώστε να έκανε τη δουλειά του ευκολότερη. Δεν αρνήθηκε συνεργασία με τούς συνθέτες πού τού πρότεινε ή εταιρεία, ούτε απέρριψε ποτέ κάποια μελωδία τους. Ήταν επαγγελματίας και προσπαθούσε με ευσυνειδησία να αποδώσει όσο καλύτερα μπορούσε το αίσθημα πού τού ενέπνεε ή εκάστοτε μελωδία, ή -όταν έγραφε τούς στίχους πριν- να είναι ταιριαστοί με το ύφος τού συνθέτη και κατάλληλοι για τον συγκεκριμένο τραγουδιστή. M' άλλα λόγια, κατείχε την τέχνη της συνεργασίας και είχε την τύχη να την ασκήσει με τον Mάνο Xατζιδάκι -πρωτίστως- και με τον Σταύρο Ξαρχάκο. (Aγαθή